Aktualności

„Niebo nad Wrocławiem”. Nowy kwartalnik „Pamięć i Przyszłość” już w sprzedaży!

Do sprzedaży trafił najnowszy (46) numer kwartalnika „Pamięć i Przyszłość” poświęcony „podniebnym” wątków historii Ziem Zachodnich.

„Człowiek musi sobie od czasu do czasu polatać…”, mówi Zdzisław Maklakiewicz w jednej z najbardziej znanych scen niezapomnianej komedii Andrzeja Kondratiuka „Wniebowzięci” z 1973 r. Jej bohaterowie po odebraniu wygranej w totolotka postanawiają spełnić jedno z uniwersalnych marzeń człowieka – sen o lataniu. Chociaż pragnienie podniebnych podróży towarzyszy człowiekowi, jak się zdaje, od zarania dziejów, to w swym realnym wymiarze osadzone jest zawsze w kontekście danej epoki. W dwudziestowiecznej historii Wrocławia, Dolnego Śląska i calych Ziem Zachodnich sen ten ma także swoje ciemne oblicze: naloty na Festung Breslau pod koniec II wojny światowej, które zmieniły miasto w ruinę. Swoje marzenie o lataniu zrealizowała jeszcze przed wojną pochodząca z Dolnego Śląska Hanna Reitsch, która stała się jedną z roześmianych twarzy nazistowskiej propagandy.

„Ludzie chodzą po kosmosie, a ja jeszcze nigdy nie siedziałem w samolocie”, narzeka jeden z bohaterów „Wniebowziętych”. Lata siedemdziesiąte XX w. to epoka fascynacji „gwiezdnymi wojnami”, radziecko-amerykańską rywalizacją w podboju kosmosu, a astronauci (w nomenklaturze radzieckiej nazywani kosmonautami), z Jurijem Gagarinem i Neilem Armstrongiem na czele, stali się bohaterami masowej wyobraźni po obu stronach żelaznej kurtyny. Jedyny dotychczas Polak w kosmosie, Mirosław Hermaszewski, wychował się na Dolnym Śląsku i stąd rozpoczął swoją drogę do gwiazd.

Dziś, kiedy lot samolotem nie jest już żadnym nieosiągalnym marzeniem, a wrocławskie lotnisko rokrocznie odprawia miliony pasażerów, powracamy do tych i jeszcze innych „podniebnych” wątków historii Ziem Zachodnich.

Katarzyna Uczkiewicz, redaktor naczelna.

Spis treści:

„Naszą misją jest wzmacnianie wspólnoty” – dr Marek Mutor w rozmowie z Marcinem Bradke

Grzegorz Hryciuk, Luftwaffe nad twierdzą

Radosław Szewczyk, Naloty wielkanocne

Joanna Hytrek-Hryciuk, Loty jej życia. Hanna Reitsch

Piotr Pregiel, Problematyka lotnicza w Wyższej Szkole Technicznej we Wrocławiu (1910-1945)

Marek Burak, Mirosław Hermaszewski – niecodzienna kariera żołnierza w PRL

Kamil Dworaczek, Ostatni lot „Pirata”

Rafał Nowakowski, Marzenia o wrocławskim „oknie” na świat

Prenumerata kwartalnika na 2020 rok: wydawnictwa@zajezdnia.org, 71 715 96 56

„Wrocław szlakiem pamięci Zesłańców Sybiru”. Nowe wydawnictwo Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”

– W niniejszym przewodniku w syntetyczny sposób i przystępny sposób pragnęłyśmy uporządkować i przypomnieć podstawowe fakty związane z tematyką zsyłek Polaków na Syberię, by na tym tle móc przedstawić znajdujące się na terenie Wrocławia najważniejsze miejsce upamiętniające Zesłańców Sybiru – piszą autorki nowego przewodnika historycznego „Wrocław szlakiem pamięci Zesłańców Sybiru”, Ewa Kobela i Kamilla Jasińskia.

Syberia zajmuje bardzo ważne miejsce w zbiorowej świadomości Polaków, lecz wiedza na temat jej związków z historią Polski często jest fragmentaryczna lub ogólnikowa, a przede wszystkim – wciąż niewystarczająca, szczególnie w młodszym pokoleniu. W pierwszej części przewodnika przedstawione zostały warunki geograficzne regionu Syberii, misja cywilizacyjna, w której uczestniczyli tam Polacy, a przede wszystkim prawne i organizacyjne ramy oraz przebieg i skutki zarówno carskich, jak i radzieckich zsyłek, któych doświadczyło wiele tysięcy Polaków. W drugiej części przewodnikia autorki zabierają Czytelników na spacer przez Wrocław szlakiem miejsc upamiętniających Zesłańców Sybiru. Prezentują okoliczności, w jakich doszło do pojawienia się w przestrzeni publicznej danegoo upamiętnienia, wkazują rolę, jaką odegrali w tym sami Sybiracy. Trzecia część to Sybiracki Modlitewny Apel Pamięci. Po ra pierwszy jego słowa rozległy się w parafii pw. Najświętszej Maryi Panny Różańcowej we wrocławkskich Złotnikach, gdzie 10 lutego 2019 r. przy Ołtarzu Matki Bożej Królewj Polski wmurowano urnę z ziemią pochodzącą z mogiły polskiego zesłańca.

– Reaktywowany w 1988 r. Związek Sybiraków, nawiązujący tradycją, statutem i działalnością do Związku istniejącego w latach 1928-1939, wierny jest idei zawierającej się w słowach "Umarłym pamięć, żyjącym pojednanie". Podnosi ona tradycję sybiracką do rangi wyrzeczenia się nienawiści na rzecz dobra ogólnego. Jak mówią sami Sybiracy: "Dzisiaj zesłańczego Sybiru nie musimy nienawidzić, nie musimy go kochać. Musimy jednak o nim pamiętać". Właśnie z potrzeby upamiętniania setek tysięcy Polaków dotkniętych tragedią zesłania na "nieludzką ziemię". wyrastają sybirackie znaki pamięci. Są upamiętnieniem, dziękczynieniem i przestrogą. Dla młodszego pokolenia są także lekcją historii, Pokazują nie tylko to, o czym należy pamiętać, ale uczą także , że nie wolno zapomnieć – czytamy we wstepie „W hołdzie Zesłańcom Sybiru” dr Marka Mutora, dyrektora Ośrodka „Pamięć i Przyszłość” – Centrum Historii Zajezdnia.

Przewodnik dostępny jest w sklepie stacjonarnym Centrum Historii Zajezdnia oraz w sklepie internetowym sklep.zajezdnia.org.

KOŻ

Centrum Historii Zajezdnia w finale European Museum of the Year Award

Centrum Historii Zajezdnia znalazło się w finale Nagrody EMYA 2020, prestiżowym wyróżnieniu przyznawanym najcenniejszych wydarzeniom w europejskim sektorze muzealnym.

Nagroda przyznawana jest od 1977 roku przez European Museum Forum (EMF) – niezależną organizacja pozarządową, której misją jest promowanie innowacji w muzealnictwie i zachęcanie do wymiany doświadczeń i dobrych praktyk między muzeami w całej Europie. EMF działa pod auspicjami Rady Europy i realizuje wiele projektów w obszarze kultury.

W tym roku w finale nagrody znalazło się pięć polskich muzeów: Muzeum Warszawy, Muzeum Miejskie w Żorach, Muzeum Polskiej Piosenki w Opolu, Dom Pamięci Żydów Górnośląskich oraz Centrum Historii Zajezdnia.

Konferencja i gala wręczenia nagród EMYA 2020 odbędzie się w dniach 29.04-02.05 w Cardiff. Pełna lista nominowanych dostępna jest na stronie European Museum Forum.

KOŻ

Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” w wykazie wydawnictw naukowych

2019 rok kończymy bardzo dobrą informacją. Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” znalazł się w wykazie wydawnictw Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego publikujących recenzowane monografie naukowe.

Za publikację w naszym wydawnictwie przyznawane będzie 80 punktów. Jednocześnie, dzięki indeksacji „Wrocławskiego Rocznika Historii Mówionej” w bazie ERIH+, WRHM wpisany został na listę MNiSW i sklasyfikowany wśród czasopism 20-punktowych.

Komunikat Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego: Nowe wykazy czasopism i wydawnictw już opublikowane

KOŻ

Memory of Nations Awards

Uroczysta gala Memory of Nations Awards odbyła się 17 listopada 2019 w Teatrze Narodowym w Pradze. Ideą tego przedsięwzięcia było upamiętnienie i nagrodzenie osób, które nie bały się przeciwstawiać systemom totalitarnym.

Pomysłodawcą całego projektu jest organizacja Post Bellum, mająca swoją siedzibę w Pradze, która przyznaje nagrody od 2010 r., a Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” miał zaszczyt w tym roku być jednym z międzynarodowych partnerów tego przedsięwzięcia.

Tegoroczna edycja była wyjątkowa, gdyż z okazji 30. Rocznicy upadku komunizmu nagrodzone zostały osoby z pięciu krajów: Czech, Słowacji, Niemiec, Polski i Węgier. Poniżej prezentujemy oficjalną broszurę Memory of Nations Awards przedstawiającą sylwetki tegorocznych laureatów, w tym wrocławskiego opozycjonistę – Władysława Frasyniuka.

„Góry i teczki: opowieść człowieka umiarkowanego”

Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” oraz Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego serdecznie zapraszają 17 grudnia o godzinie 16.00 na spotkanie z prof. Andrzejem Paczkowskim i dr. hab. Patrykiem Pleskotem, które będzie się toczyć wokół książki „Góry i teczki: opowieść człowieka umiarkowanego”. Publikacja ta jest zapisem rozmowy bohaterów naszego spotkania, która została wydana w formie biografii mówionej.

Będzie to zatem wyjątkowa okazja do wysłuchania fascynujących opowieści z życia, nie tylko wybitnego historyka, jakim jest prof. Paczkowski, ale także człowieka niezwykle doświadczonego, który swego czasu był prezesem Polskiego Związku Alpinizmu. W związku z tym zapraszamy na to wydarzenie nie tylko miłośników historii, ale także tych, którzy są zainteresowani wspinaczką wysokogórską.

Spotkanie będzie prowadzone przez dra Łukasza Kamińskiego, który obecnie wykłada historię najnowszą w Uniwersytecie Wrocławskim oraz jest prezesem Platformy Europejskiej Pamięci i Sumienia.

Spotkanie będzie trasnmitowane online na profilu FB Centrum Historii Zajezdnia.

Radosnych Świąt Bożego Narodzenia

Niech 2020 rok obfituje w same pomyślne wydarzenia.

W imieniu swoim i zespołu Centrum Historii Zajezdnia życzę Państwu, aby Święta Bożego Narodzenia przyniosły chwilę spokoju, wytchnienia i refleksji oraz okazję do radosnego świętowania w gronie rodziny i przyjaciół.

Marek Mutor, Dyrektor Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”

Grudniowe zmiany godzin otwarcia

Drodzy Goście, w grudniu zmieniamy godzizny otwarcia Centrum Historii Zajezdnia.

20 grudnia | 12.00-18.00
21 grudnia | nieczynne
22 grudnia | 10.00-18.00
23-26 grudnia | nieczynne
27 grudnia | 10.00-18.00
28 grudnia | 10.00-18.00
29 grudnia | 10.00-18.00
31 grudnia-1 stycznia | nieczynne

Życzymy Państwu wesołych Świąt!

JUSTICE 2.0 – baza danych ofiar żelaznej kurtyny

Kilka dni temu media poinformowały o rozpoczęciu w Republice Czeskiej śledztwa przeciwko osobom odpowiedzialnym za zabójstwa popełniane wzdłuż „żelaznej kurtyny”. Śledztwo oparte jest na materiałach zgromadzonych przez Platformę Europejskiej Pamięci i Sumienia (Platform of European Memory and Conscience, PEMC) w ramach projektu „Justice 2.0”.

Wśród podejrzanych są były sekretarz generalny partii komunistycznej Milouš Jakeš, premier Lubomír Štrougal i minister spraw wewnętrznych Vratislav Vajnar.

PEMC wspólnie z wrocławskim Ośrodkiem „Pamięć i Przyszłość” rozpoczyna kolejny etap tego projektu. W ramach „Justice 2.0” powstanie baza danych ofiar żelaznej kurtyny (zabitych, rannych, uwięzionych). W pierwszym etapie, który zakończy się w przyszłym roku, opublikowanych zostanie 1000 nazwisk. Ich dane (a także okoliczności represji) zostaną ustalone na podstawie kwerendy w archiwach państw dawnego bloku wschodniego. W ten sposób przypomniane zostaną losy osób, które ryzykowały wszystko, by móc żyć w wolności.

Łukasz Kamiński, Prezydent Platformy Europejskiej Pamięci i Sumienia

Więcej informacji na temat projektu: www.memoryandconscience.eu

Projekt jest finansowany z darowizny Fundacji Lotto im. Haliny Konopackiej w ramach programu "Program Grantów"

A few days ago the media informed about an investigation being started in the Czech Republic against the persons responsible for the murders committed along the Iron Curtain. Among the suspects are former secretary of the communist party Milouš Jakeš, prime minister Lubomír Štrougal and internal affairs minister Vratislav Vajnar. The investigation is based on materials collected by the Platform of European Memory and Conscience as part of the „Justice 2.0” project.

The PEMC, together with the Remembrance and Future Institute (Wrocław, Poland), begins a next phase of the project. Under „Justice 2.0” a database of victims of the Iron Curtain (killed, wounded, imprisoned) will be created. In the first stage, finishing in the next year, a thousand names will be published. Their data (along with circumstances of oppression) will be based on research done in archives of former countries of the Soviet Bloc. In this way, the fates of people who risked everything to live in freedom will be reminded of.

More information about the project: www.memoryandconscience.eu

Łukasz Kamiński, President of the Platform of European Memory and Conscience

The project is financed by the Lotto Foundation Halina Konopacka as part of the "Program Grants"

Debata na temat powojennej architektury Wrocławia

Dolnośląska Okręgowa Izba Architektów RP oraz Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” zapraszają na wernisaż wystawy „Architektura Dolnego Śląska” organizowanej z okazji 15-lecia działalności Samorządu Zawodowego Architektów oraz debatę poświęconą powojennej architekturze Wrocławia.

Wydarzenie, które odbędzie się 11 grudnia 2019 r. w Centrum Historii Zajezdnia będzie połączone z promocją książki Zenona Prętczyńskiego pt. „Pamięci Architektów Wrocławia 1945-2005”.

Program spotkania:
17.00 – Przywitanie Gości
17.20 – Debata z udziałem Piotra Fokczyńskiego, Architekta Miasta Wrocławia, Zbigniewa Maćkówa oraz profesora Waldemara Wawrzyniaka. Spotkanie poprowadzi Agata Gabiś.
18.30 – Dyskusja
19.00 – Wernisaż wystawy „Architektura Dolnego Śląska”

Książka Zenona Prętczyńskiego pt. „Pamięci Architektów Wrocławia 1945-2005” będzie darmowo udostępniania gościom spotkania.

Grafika pochodzi z wystawy Całe Morze Budowania: wrocławska architektura 1945-1989 przygotowanej przez Ośrodek Pamięć i Przyszłość.

© Centrum Historii Zajezdnia 2023 All right reserved.