Aktualności
Jesteś tutaj: / Aktualności

Pokaz filmu dokumentalnego „Kłodzko – Glatz – Kladsko. Pojednanie w Czeskim koutku”

/0 Komentarze/w

Po raz pierwszy we Wrocławiu pokazaliśmy film dokumentalny „Kłodzko – Glatz – Kladsko. Pojednanie w Czeskim koutku”. Opowiada on o losach ludności czeskiej mieszkającej od wieków w zachodniej części ziemi kłodzkiej oraz o ich relacjach z Niemcami przed 1945 rokiem i z Polakami przybyłymi po zakończeniu II wojny światowej.

Wprowadzenia historycznego dokonał prof. Piotr Pałys z Uniwersytetu Opolskiego i Instytutu Śląskiego, który specjalizuje się w badaniu historii pogranicza polsko-czeskiego. Nakreślając tło historyczne „Czeskiego zakątka” wskazał na zagadnienie granic administracyjnych, które nie zawsze pokrywają się z granicami historycznymi. A ziemia kłodzka jest tego najlepszym przykładem administracyjnie przynależąc do Dolnego Śląska. Stąd też rejon ten w momentach przełomowych był obszarem, który Czesi chcieli włączyć do swojego państwa – zarówno po pierwszej, jak i po drugiej wojnie światowej.

Oparty na historii mówionej film ukazuje przeżycia tych, którzy (lub ich rodzice czy dziadkowie) przeżyli traumę ucieczki z rodzinnych stron i podzielonych granicą rodzin. Jego bohaterowie uzupełniają wiele historii, które znamy z dokumentów.

Po zakończonym seansie na pytania widzów odpowiadał dr Miroslav Tyč miroslav.tyc, jeden z jego twórców, a spotkanie moderował Marek Szajna z Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”.

Prapremiera książki „Dopaść Morawieckiego” – spotkanie z Bogdanem Rymanowskim

/0 Komentarze/w

Kilkadziesiąt osób wzięło udział w spotkaniu z Bogdanem Rymanowskim, autorem książki „Dopaść Morawieckiego. Życie doczesne i wieczne Kornela buntownika”, które miało miejsce w Centrum Historii Zajezdnia.

Tą książką chciałem złożyć hołd podziemnemu Wrocławiowi – tak rozpoczął swoje spotkanie z czytelnikami w Centrum Historii Zajezdnia Bogdan Rymanowski, autor książki „Dopaść Morawieckiego”.

Redaktor Rymanowski wielokrotnie podkreślał, jak wielkie znaczenie dla Polski miał Kornel Morawiecki i założona przez niego „Solidarność Walcząca”. Przybliżył licznie zgromadzonej publiczności swoje rozmowy z Kornelem Morawieckim czy rozmowy o Kornelu z jego przyjaciółmi oraz adwersarzami. Pokazał nie tylko polityczny, ale również i duchowy wymiar przywódcy SW, który nigdy nie traktował drugiego człowieka jak swojego wroga i z każdym próbował rozmawiać.

Wielu rozmówców B. Rymanowskiego wskazywało również na ogromne pokłady empatii, jakie w sobie miał K. Morawiecki. On sam przytacza sytuację, jaka miała miejsce na stypie po pogrzebie Romualda Lazarowicza – Kornel sięga do talerza po kawałek kurczaka, owija w serwetkę i wkłada do swojego odświętnego garnituru […] [bo] na pewno znajdą się ludzie, którzy będą tego potrzebować. I taki właśnie był Kornel, w jakiejś mierze taki współczesny i nieoczywisty (bo polityk) brat Albert.

Bogdan Rymanowski nie pominął momentów zwrotnych w życiorysie bohatera swojej książki, starając się pokazać je tak delikatnie, aby nikogo nie skrzywdzić. Przyświecała mu tu idea Józefa Mackiewicza, że „tylko prawda jest ciekawa”. Jakie to były wątki – odsyłamy do książki, którą można kupić w Centrum Historii Zajezdnia.

Rozmowę o kulisach powstawania książki i fascynacji osobą Kornela Morawieckiego poprowadził dr Andrzej Jerie, zastępca Dyrektora ds. Programowych Centrum Historii Zajezdnia.

Lekcja „Zabytki architektury Kijowa z XI i XII wieku w czasach radźieckiego totalitaryzmu. Historia zniszczenia i ocalenia”

/0 Komentarze/w

Zapraszamy na lekcje „Zabytki architektury Kijowa z XI i XII wieku w czasach radźieckiego totalitaryzmu. Historia zniszczenia i ocalenia”, którą poprowadzi krytyczka i historyczka sztuki Leokadiia Anczyszkina.
Według starożytnych kronik już w XI wieku na terenie Kijowa było 400 cerkwi. Do dziś zachowała się tylko część zabytków, które są świadectwem wielkości i potęgi starożytnego Kijowa: Sobór Sofijski (XI w.), Cerkiew św. Cyryla (XII w.), Cerkiew Spaska na Berestowie (XII w.), Nadbramna cerkiew Świętej Trójcy Ławry Kijowsko-Peczerskiej (XII w.), Złota Brama (XII w.).
Zabytki świadczące o początkach państwowości i kultury ukraińskiej starożytnej Rusi (jednego z najpotężniejszych państw średniowiecznej Europy IX-XIII w. z centrum w Kijowie) przez wieki były niszczone podczas regularnych ataków wrogów. Rosja, jako spadkobierca tradycji państwowych Carstwa Moskiewskiego (założonego w XVI wieku), prowadziła wielowiekową politykę zawłaszczania ukraińskiej historii, niszczenia narodu ukraińskiego, jego tożsamości i kultury, uciekając się m.in. do celowego niszczenia starożytnych zabytków Ukrainy. Apogeum walki Kremla z kulturą ukraińską przypadło na czasy reżimu komunistycznego.
Podczas wykładu można zapoznać się z zachowanymi obiektami starożytnego dziedzictwa architektonicznego Kijowa, posłuchać niesamowitych opowieści o ich uratowaniu oraz poznać najbardziej charakterystyczne zabytki zniszczone w latach radźieckiego terroru XX wieku.
Leokadia Anczyszkina jest ukraińską badaczką historii sztuki, autorką publikacji naukowych i uczestniczką międzynarodowych konferencji naukowych. Absolwent Wydziału Teorii i Historii Sztuki Narodowej Akademii Sztuki i Architektury w Kijowie (2003-2008).
Zainteresowania naukowe: sztuka i historia starożytnego Bizancjum i starożytnej Rusi; architektura Kijowa kon. XIX – pocz. XX w.; malarstwo ukraińskie i europejskie II pol. XIX w.
Główny temat naukowy: „Twórczość Stanisława Chlebowskiego w kontekście kierunków orientalistycznych w sztuce europejskiej II pol. XIX w." (2008-2011). Opiekun naukowy – profesorka i doktorka historii sztuki Ludmiła Milajewa.

Wstęp wolny.

Podczas wykładu będzie pracował tłumacz ukraińsko-polski.

Nagrody w II edycji konkursu na wydanie naukowej monografii historycznej przyznane!

/0 Komentarze/w

Celem konkursu na wydanie naukowej monografii historycznej Ośrodka „Pamięć i Przyszłość” jest promowanie badań dotyczących:
• powojennej historii Polski po 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem Ziem Zachodnich i Północnych;
• historii mówionej;
• historii w przestrzeni publicznej (public history);
• pojednania między narodami po 1945 roku;
• opozycji antykomunistycznej na Ziemiach Zachodnich i Północnych.

Obradująca 23 listopada 2022 roku komisja konkursowa, w składzie: dr hab. Wojciech Kucharski, prof. Waldemar Czachur, Kamilla Jasińska, dr Łukasz Kamiński, prof. Marta Kurkowska-Budzan, prof. Adam Makowski, prof. Grzegorz Strauchold, prof. Joanna Wojdon, dr Katarzyna Bock-Matuszyk podjęła decyzję o przyznaniu głównej nagrody za pracę Drudzy w mieście. Życie codzienne Polaków w powojennej Legnicy (1945-1948) autorstwa Marka Żaka. Spośród licznych walorów pracy, komisja konkursowa zwróciła szczególną uwagę na jej dojrzałość badawczą, umiejętną i wnikliwą kwerendę źródłową, bogactwo detali oraz swobodę w poruszaniu się po literaturze przedmiotu. Wysoko ocenione zostało również kompleksowe ujęcie opracowywanego tematu. Doceniona została także wartka i interesująca narracja opracowania oraz staranne przygotowanie manuskryptu. Wszystkie te zalety zaważyły o decyzji komisji konkursowej, tj. o zarekomendowaniu pracy do wydania.

Komisja konkursowa zwróciła uwagę także na pracę Marcina Milczarka Patroni szkół dolnośląskich w latach 1945-2015. Zdaniem komisji opracowanie pozytywnie wyróżniało się na tle pozostałych monografii konkursowych. Jako szczególnie mocne strony tej monografii wskazano m.in. zgromadzenie imponującego materiału źródłowego oraz – przede wszystkim – zamysł badawczy: bardzo interesujący, a przy tym niezwykle ważny dla wiedzy o pamięci lokalnej. Zdaniem komisji konkursowej zdecydowanie warto, by autor kontynuował swoje badania; zgodnie z sugestiami komisji konkursowej, warto poszerzyć je o analizy praktyk upamiętniania, a także o analizy pogłębiające wiedzę o społeczności lokalnej i jej pamięci/pamiętaniu.

Serdecznie gratulujemy nagrodzonym!

Projekcja filmu dokumentalnego „Kłodzko – Glatz – Kladsko”

/0 Komentarze/w

Zapraszamy do obejrzenia nowego filmu dokumentalnego „Kłodzko – Glatz – Kladsko”, który został przygotowany przez czeską organizację „Pamet národa”. Dokument opowiada o czasach powojennych Czeskiego Koutka, kiedy Czesi potraktowani przez nową władzę jako „Niemcy” musieli się stąd wyprowadzić i zwolnić swoje domy dla wysiedlonych z dawnych kresów II RP Polaków.

Czesi w ziemi kłodzkiej zwracali na siebie uwagę już w XIX wieku, gdyż nawet po stu latach panowania pruskiego potrafili przeciwstawić się germanizacji.

„Wszędzie w domu mówiono po czesku, ale w szkole uczyli się niemieckiego” – mówi po czesku Maria Wolska ze wsi Pstrążna, niedaleko Kudowy-Zdroju.

W języku czeskim miejscowość nazywała się Stroužné, ale gdy w 1934 roku rodził się tu jej ojciec, nosiła nazwę Straußeney. Do II wojny światowej ani obywatelstwo, ani granice nie odgrywały w życiu mieszkańców „Czeskiego zakątka” większej roli. Ale po wojnie jako „Niemcy” musieli się stąd wyprowadzić i zwolnić swoje domy dla Polaków, którzy z kolei zostali wysiedleni z terenów dzisiejszej zachodniej Ukrainy, okupowanej przez Związek Sowiecki. Jednak niektórzy zostali na ziemi kłodzkiej, a ich potomkowie nadal czują się Czechami.

Zapraszamy na dwie projekcje:

— 2 grudnia 2022 r. o godz. 11:00 w Muzeum Filumenistycznym w Bystrzycy Kłodzkiej; wprowadzenie: Marek Szajda (Ośrodek Pamięć i Przyszłość)

— 6 grudnia 2022 r. o godz. 16:00 w Centrum Historii Zajezdnia we Wrocławiu przy ul. Grabiszyńskiej 184; wprowadzenie: prof. Piotr Pałys (Uniwersytet Opolski).

Wstęp wolny (na oba seanse)

Finał III edycji Opowiadam Wrocław

/0 Komentarze/w

Za nami finał III edycji „Opowiadam Wrocław – niezwykłe historie słowami wrocławian”! Spotkanie odbyło się w ramach projektu „Wrocław i Falstad nie zapomną”! Po raz kolejny Świadkowie Historii zabrali nas w podróż w odległe, lecz nie tak obce już czasy.

Naszymi gośćmi byli:

Barbara Dymecka – córka zamordowanego w Katyniu Stanisława Zatońskiego,

Jerzy Podlak – członek Klubu Ludzi ze znakiem „P”,

Antoni Tunkiewicz – prezes Zarządu Koła ZS Wrocław-Fabryczna,

Jerzy Frydel – prezes Zarządu Koła Związku Sybiraków Stare Miasto Wrocław.

Dziękujemy serdecznie za te chwile pełne wzruszeń, za to, że podzieliliście się Państwo z nami swymi wspomnieniami, choć tak trudnymi, to tak niezwykle ważnymi. Była to dla nas lekcja prawdziwej historii, której nie odtworzy żadna książka. Dzień ten zapamiętamy jako niezwykły, opowiedziany słowami wrocławian.

Dziękujemy w imieniu swoim oraz uczniów i nauczycieli Szkoły podstawowej nr 95 oraz X Liceum Ogólnokształcącego.

Nowa wystawa planszowa na placu przed Centrum Historii Zajezdnia

/0 Komentarze/w

Od czwartku (24.11) na placu przy Centrum Historii Zajezdnia oglądać można nową wystawę planszową pt. „145 lat tramwajów we Wrocławiu”.
Jeśli interesuje Cię historia transportu zbiorowego we Wrocławiu, od tramwajów konnych przez słynne tramwaje typu Maximum aż do nowoczesnych pojazdów elektrycznych to wystawa jest zdecydowanie dla Ciebie.

Przyjdź i zobacz historię nie tylko niebieskich tramwajów, które mkną przez wrocławskich ulic sto aż na 16 planszach!

Ekspozycja dostępna bezpłatnie od 24 listopada 2022r. do 16 stycznia 2023r.

Seminarium „Socjologia biograficzna a historia mówiona w Polsce (przegląd dobrosąsiedzkich stosunków)”

/0 Komentarze/w

Za nami trzecie i zarazem ostatnie spotkanie z cyklu „Socjologia biograficzna a historia mówiona w Polsce (przegląd dobrosąsiedzkich stosunków)”. Dwa poprzednie miały miejsce w Warszawie i Łodzi, dzisiejsze – w Centrum Historii Zajezdnia.

Dyskutujący specjaliści: dr hab. Marta Kurkowska-Budzan, dr hab. Dobrochna Kałwa (zdalnie), dr Piotr Filipkowski, dr Marcin Stasiak, dr Marcin Jarząbek i dr Katarzyna Bock-Matuszyk podjęli próbę usystematyzowania wiedzy o wzajemnych relacjach historii mówionej i metody biograficznej. Ma to duże znaczenie, gdyż obie metody nawzajem na siebie wpływają i coraz częściej się przenikają. W trakcie seminarium wskazywano na problemy dotyczące terminologii i definicji stosowanych pojęć. Pojawił się także postulat, aby historia mówiona na stałe weszła do warsztatu badacza historii najnowszej. W tym kontekście przywołany został prof. Tomasz Strzembosz, który już w latach 60. ubiegłego wieku zaczął nagrywać świadków historii.

Zarówno paneliści, jak i uczestnicy seminarium (także biorący w nim udział on-line), postawili wiele ciekawych tez i pytań, które zostały poddane dyskusji bądź będą debatowane w przyszłości. Wystarczy tu wskazać na poruszony problem „prawda historyczna versus wielość prawd” czy zagadnienie znaczenia relacji świadków historii, które przecież nie są jedynymi źródłami wykorzystywanymi w badaniach historycznych.

W trakcie seminarium zaprezentowano najnowszy tom „Wrocławskiego Rocznika Historii Mówionej”.

Ostatnim akordem wydarzenia było oficjalne rozstrzygnięcie II edycji „Konkursu na najlepsze prace licencjacką i magisterską z wykorzystaniem historii mówionej”, organizowanego przez Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” oraz Polskie Towarzystwo Historii Mówionej pod patronatem „Wrocławskiego Rocznika Historii Mówionej”.

W II edycji Konkursu na najlepsze prace licencjacką i magisterską z wykorzystaniem historii mówionej nagrodzono trzy osoby za prace licencjackie:

— I miejsce zajęła Zuzanna Newbery za pracę pt. Dzieciństwo w cieniu wojny i powojnia. Wspomnienia odchodzącego pokolenia, napisaną pod kierunkiem dr hab. Magdaleny Lubańskiej na Uniwersytecie Warszawskim;

— II miejsce zajęła Małgorzata Słowikowska za pracę pt. Świat wyrwany z PRL-owskiej bylejakości. Stadnina Koni Liski w drugiej połowie XX wieku, napisaną pod kierunkiem dr. Marcina Jarząbka na Uniwersytecie Jagiellońskim;

— wyróżnienie otrzymał Igor Fedorowicz za pracę pt. Spór o cerkiew. Konflikt lokalnych tożsamości w społeczności leżachowskiej, napisaną pod kierunkiem dr hab. Magdaleny Lubańskiej na Uniwersytecie Warszawskim.

Wszystkim uhonorowanym serdecznie gratulujemy!

Całe wydarzenie było transmitowane na Facebooku: https://www.facebook.com/centrumhistoriizajezdnia/videos/697103321629064 oraz na Youtube: https://youtu.be/LlDHicTJOBk

Zjazd Europejskiej Platformy Pamięci i Sumienia (PEMC)

/0 Komentarze/w

W zeszłym tygodniu, w Pradze, odbył się zjazd Europejskiej Platformy Pamięci i Sumienia (PEMC) oraz międzynarodowa konferencja pt. „Wojny hybrydowe Rosji przeciwko demokratycznemu światu”. Współgospodarzem tych wydarzeń był dyrektor Centrum Historii Zajezdnia Marek Mutor, który od roku przewodniczy PEMC.

Konferencja zgromadziła szefów państw i wybitnych specjalistów z wielu krajów. Głos zabierali m.in. premier Czech Petr Fiala, premier RP Mateusz Morawiecki, prezydent Litwy Gitanas Nauseda, przywódczyni narodowa Białorusinów Swiatłana Cichanouska oraz specjaliści – historycy i obrońcy praw człowieka, m.in. Gary Kasparov, Stephane Courtois, David Satter, Nicolas Cull, Yanina Sokolova.

Dyskutowano przede wszystkim o sposobach wykorzystywania historii w propagandzie oraz w wojnie informacyjnej. Mówcy przedstawili wyraźny związek pomiędzy budowaniem fałszywych narracji historycznych a przygotowaniami do wojny. Wskazywali też na to, że jednym ze źródeł agresji rosyjskiej jest fakt, iż nie rozliczono należycie i nie osądzono komunistycznych sowieckich zbrodni. Wnioski z konferencji posłużą budowaniu nowych propozycji w zakresie europejskiej polityki walki z dezinformacją oraz umacniania wspólnej europejskiej pamięci o przeszłości, zwłaszcza o ofiarach totalitaryzmów.

Konferencji towarzyszyła gala, w trakcie której Marek Mutor i Swiatłana Cichanouska, a także przewodniczący czeskiego Senatu Miloš Vystrčil przekazali Nagrodę PEMC za rok 2021 Stowarzyszeniu Memoriał, rozwiązanemu przez władze rosyjskie pod koniec zeszłego roku. Nagrodę odebrał Boris Belenkin, członek zarządu Memoriału. Pośród zgromadzonych byli przedstawiciele kilkudziesięciu instytucji pamięci z 23 krajów, w tym z Polski: IPN, Muzeum Powstania Warszawskiego, Instytut Pilceckiego, Fundacja Karta i Muzeum Historii Polski.

Cieszymy się, że Centrum Historii Zajezdnia jest członkiem tej wielkiej europejskiej rodziny instytucji pamięci, a wrocławska historia inspiruje wielu ludzi w świecie.

Konkurs na najlepsze prace licencjacką i magisterską z wykorzystaniem historii mówionej – wyniki II edycji

/0 Komentarze/w

Ogłaszamy wyniki konkursu na najlepsze prace licencjacką i magisterską z wykorzystaniem historii mówionej, zorganizowanego przez Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” i Polskie Towarzystwo Historii Mówionej pod patronatem „Wrocławskiego Rocznika Historii Mówionej”.

Celem Konkursu było wyłonienie wyróżniających się prac licencjackich i magisterskich, obronionych pomiędzy 1 października 2021 roku a 30 września 2022 roku, których autorzy:

• świadomie zastosowali w swoich badaniach metodę historii mówionej, sięgnęli do relacji świadków historii – zarówno wywołanych samodzielnie na potrzeby pracy, jak i zdeponowanych w kolekcjach archiwalnych,

• dokonali ich głębokiej analizy źródłowej, nie poprzestając na wykorzystaniu cytatów jedynie dla zilustrowania omawianych zagadnień,

• wykazali się znajomością i zrozumieniem literatury naukowej z obszaru historii mówionej.

W tegorocznej edycji konkursu zgłoszonych zostało sześć prac, wszystkie licencjackie.

Kapituła konkursowa w składzie: dr Marcin Jarząbek (przewodniczący), dr Katarzyna Bock-Matuszyk, dr hab. Dobrochna Kałwa, dr hab. Marta Kurkowska-Budzan, Marek Szajda i dr hab. Katarzyna Waniek, podjęła decyzję o przyznaniu:

I nagrody w kategorii praca licencjacka: Zuzannie Newbery za pracę pt. Dzieciństwo w cieniu wojny i powojnia. Wspomnienia odchodzącego pokolenia, napisaną pod kierunkiem dr hab. Magdaleny Lubańskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Kapituła zwróciła szczególną uwagę na dużą świadomość metodologiczną autorki, empatyczne podejście do rozmówców i umiejętne łączenie osobistego doświadczenia terenu badawczego z interpretacją uzyskanego w nim materiału. Autorka wykazała się erudycją oraz umiejętnym zastosowaniem kategorii badawczych, wykorzystując do tego literaturę fachową spoza swojej wiodącej dyscypliny naukowej. Dodatkowym atutem pracy jest piękna polszczyzna i staranna redakcja tekstu.

II nagrody w kategorii praca licencjacka: Małgorzacie Słowikowskiej za pracę pt. Świat wyrwany z PRL-owskiej bylejakości. Stadnina Koni Liski w drugiej połowie XX wieku, napisaną pod kierunkiem dr. Marcina Jarząbka na Uniwersytecie Jagiellońskim. Kapituła doceniła tu w szczególności umiejętne wykorzystanie zarejestrowanych 14 relacji na temat początków, warunków pracy i osiągnięć stadniny koni w Liskach. Cytaty bardzo dobrze ilustrują opisywane zagadnienia, a część z wywiadów została poddana analizie (co nie jest regułą, szczególnie w pracach licencjackich). Na uwagę zasługuje również fakt, że przeprowadzone rozmowy mają pogłębiony charakter, dotykają tematów ważnych dla świadków historii, wychodząc poza opis prozaicznych czynności. Atutem pracy jest także sprawne zastosowanie ilustracji (w liczbie 17), a także dostrzegalna pasja autorki oraz jej wrażliwość badawcza.

Wyróżnienia: Igorowi Fedorowiczowi za pracę pt. Spór o cerkiew. Konflikt lokalnych tożsamości w społeczności leżachowskiej, napisaną pod kierunkiem dr hab. Magdaleny Lubańskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Kapituła szczególną uwagę zwróciła na umiejętne przedstawienie lokalnych konfliktów, których tłem jest tożsamość oraz stosunek do dziedzictwa kultury. Również na bibliografię zawierającą liczne pozycje z zakresu antropologii kulturowej i odniesienia do historii mówionej.

Uroczyste wręczenie nagród, połączone z prezentacją przez laureatów zwycięskich prac oraz z dyskusją naukową, odbędzie się 23 listopada 2022 roku w Centrum Historii Zajezdnia we Wrocławiu i będzie transmitowane w mediach społecznościowych Organizatorów.

Linki

Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”

Organy prowadzące

MKiDN
wroclaw.pl
© Centrum Historii Zajezdnia 2023 All right reserved.