Archive for month: sierpień, 2021

Miniony weekend upłynął pod znakiem upamiętnienia wydarzeń sprzed 41 lat. Powstanie Solidarności uczciliśmy pamięcią o jej działaczach oraz koncertami wROCK for Freedom. Nie zabrakło okazji do wykazania się współczesną solidarnością, czyli zaszczepienia przeciw covid-19.

Powstanie „Solidarności” jest wydarzeniem, które na zawsze odbiło się na kartach polskiej historii, a dla Centrum Historii Zajezdnia ma ono szczególne znaczenie. To w tym miejscu 41 lat temu miał miejsce początek wrocławskiego strajku, zainicjowany przez kierowcę Tomasza Surowca. Zablokował on bramy Zajezdni nr VII, uniemożliwiając wyjazd pozostałym pojazdom. Brak autobusów został szybko zauważony przez oczekujących na nie ludzi. To tylko sprawiło, że informacja o strajku szybko się rozniosła i zaczęli do niego dołączać pracownicy kolejnych zakładów pracy. Kilka godzin później powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy.

Jak co roku z tej okazji w Zajezdni odbył się dwudniowy koncert „wROCK for Freedom”. Pierwszego dnia, 28 sierpnia, na scenie wystąpił zespół KULT, któremu przewodził Kazik Staszewski, drugiego z kolei mieliśmy możliwość usłyszeć największe polskie rockowe hity lat 80. Był to też dzień poświęcony pamięci zmarłego Krzysztofa Krawczyka.

Niedzielne obchody rozpoczęliśmy od złożenia kwiatów na grobach Kazimierza Michalczyka, Piotra Bednarza i Marii Zapart na Cmentarzu Grabiszyńskim. Po uroczystej mszy św. przy Alei Pracy pod przewodnictwem abp. Kupnego delegacje związkowe wraz pocztami sztandarowymi przeszły na teren Centrum Historii Zajezdnia i złożyły kwiaty przed tablicą pamiątkową. W uroczystościach uczestniczyli oraz przedstawiciele premiera, marszałka województwa, prezydenta miasta, przedstawiciele komitetów związkowych z przewodniczącym Zarządu Regionu Dolny Śląsk NSZZ „Solidarność” Kazimierz Kimso na czele, a także przedstawiciele Solidarności Walczącej oraz organizacji kombatanckich i emeryckich. Przedstawicielami Ośrodka „Pamięć i Przyszłość” byli dyrektor Marek Mutor oraz Zastępca dyrektora ds. programowych Andrzej Jerie.

Dodatkowo, od godziny 12 do 1,9 w Zajezdni stacjonował Szczepciobus, dzieki któremu z jednodawkowego szczepienia przeciw covid-19 skorzystało ponad 170 osób.

Z okazji 41. rocznicy strajku od piątku fasada Zajezdni jest podświetlona na biało-czerwono. Światła zgasną we wtorek 31 sierpnia, w dniu podpisania porozumień sierpniowych.

Remont zabytkowego Jelcza wkracza w decydującą fazę. Już niedługo Ogórek dostanie „Drugie życie” i wyjedzie na wrocławskie ulice – zapowiedział podczas konferencji Kazimierz Kimso, Przewodniczący NSZZ „Solidarność” Region Dolny Śląsk. – Nieprzypadkowo ogłaszamy to 26 sierpnia, czyli w 41. Rocznicę wybuchy strajku solidarnościowego w zajezdni nr VII we Wrocławiu.

– Cieszę się, że prace nad renowacją naszego Ogórka postępują i już niedługo będzie mógł wozić młodzież szkolną i turystów na liczne wystawy i wydarzenia w naszej instytucji – powiedział dr Marek Mutor, dyrektor Centrum Historii Zajezdnia – Myślę, że już dziś możemy ogłosić, że nasz świeżo wyremontowany autobus premierowo wyjedzie na ulice Wrocławia 11 listopada i weźmie udział w Radosnej Paradzie Niepodległości, która tradycyjnie wyruszy z placu przy Centrum Historii Zajezdnia.

– Zdecydowana większość prac już za nami. Pozostało jedynie wyposażenie wnętrza autobusu – także w multimedia – podkreśla Prezes MPK Krzysztof Balawejder. – Cieszę się, że Wrocław jest miastem, które swą siłę i piękno opiera na jedności. W tym projekcie uczestniczą przecież osoby o różnych poglądach i przekonaniach politycznych, ale to nie przeszkodziło nam w ukończeniu tego dzieła – dodaje.

Warto pamiętać, że renowacja zabytkowego pojazdu to praca zespołowa, poza Centrum Historii Zajezdnia, MPK, NSZZ „Solidarność” oraz Spółką JELCZ swój wkład mają także Studenckie Koło Naukowo-Techniczne P13 Politechniki Wrocławskiej, Akademicki Klub Motorowy Apanoar oraz Koło Naukowe Wireless Group.

„Ogórek” to legendarny Jelcz 043, który swój ogólnopolski przydomek zyskał dzięki charakterystycznemu kształtowi.

ES

Czy na zwyczajnej lekcji można sprawić, że nikt nie oderwie wzroku od prowadzącego i wszyscy będą patrzyli z zapartym tchem na jego instrukcje? Jak widać w Zajezdni wszystko jest możliwe!

W niedzielę, 22 sierpnia, odbyło się inauguracyjne spotkanie cyklu „Akademia młodego naukowca”. Dzieci zostały na nim wprowadzone w świat chemii – dla części z nich była to pierwsza styczność z efektownymi reakcjami! Na zajęciach przedstawione zostały dwa eksperymenty. Jednak przed przystąpieniem do nich, młodzi naukowcy zostali odpowiednio poinstruowani jak należy się obchodzić z podanymi odczynnikami oraz przyrządami.

Pierwszy z eksperymentów, polegał na odpowiednim wymieszaniu sody z octem i stworzeniu małej erupcji wulkanu. Drugi wykorzystywał te same odczynniki, ale dzieki zastosowaniu innej techniki – sprawiono, że balon sam się napełnił.

Obie te reakcje były bardzo efektowne – odpowiednie zastosowanie produktów dawało szybki rezultat, dzięki czemu dla wszystkich było to ekscytujące przeżycie.

23 sierpnia 1939 roku jest jednym z najczarniejszych dni w historii XX-wiecznej Europy. W tym dniu podpisy pod wspólnym paktem złożyli Joachim von Ribbentrop oraz Wiaczesław Mołotow, ministrowie spraw zagranicznych III Rzeszy i ZSRR.

70 lat później, w rocznicę tego wydarzenia ustanowiono Europejski Dzień Pamięci Ofiar Nazizmu i Stalinizmu, który ma upamiętnić ofiary reżimów totalitarnych i autorytarnych. Ważne, abyśmy pamiętali o wydarzeniach sprzed lat oraz dbali o umacnianie pokoju. W tym dniu przygotowaliśmy niecodzienną recytację dwóch wyjątkowych wierszy. W załączonych nagraniach usłyszą Państwo wiersze „Epigram Stalina” oraz „Motyl” w wykonaniu reprezentantów 13 instytucji zrzeszonych w Platformie Europejskiej Pamięci i Sumienia / Platform of European Memory and Conscience [PEMC]. Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”/ Centrum Historii Zajezdnia należy do PEMC od 2012 r.

„Epigram Stalina” Osipa Mandelsztama to pierwszy z wierszy, które dziś chcemy szczególnie zaprezentować. Osipa Mandelsztam to urodzony w Warszawie rosyjski poeta żydowskiego pochodzenia. W miarę wzrostu wpływów bolszewików i powstania Związku Radzieckiego stanowczo sprzeciwiał się rządowi Stalina i odmówił zgody na jakąkolwiek formę politycznej ingerencji w jego sztukę. Po dwukrotnym aresztowaniu został wysłany na roboty przymusowe do łagru i zmarł w obozie przejściowym Wtoraja Rechka w drodze do Władywostoku w grudniu 1938 roku. Wiersz ilustruje jego zdecydowany sprzeciw wobec Stalina, którego określa jako mordercę i dyktatora.

„Epigram Stalina”, Osipa Mandelsztama:

Żyjemy, ale nie czujemy ziemi, na której mieszkamy.
Kilkanaście kroków dalej nie słyszysz, co mówimy.
Ale jeśli ludzie rozmawiają od czasu do czasu,
powinni wspomnieć o Kremlowskim Kaukazie.

Jego grube palce są grube i tłuste jak żywe przynęty,
a jego dokładne słowa są ciężkie jak ciężarki.
Wąsy Cucarachy krzyczą,
a czubki jego butów lśnią i błyszczą.

Ale wokół niego tłum pachołków o cienkiej szyi,
I bawi się usługami tych półludzi.
Niektórzy gwiżdżą, niektórzy miauczą, niektórzy węszą,
On sam grzmi, szturcha i sapnie.

Jak podkowy wykuwa swoje zasady i dekrety –
w pachwiny, w czoła, w oczy i brwi.
Każde zabójstwo jest dla niego rozkoszą,
a tułów Osetii jest szeroki.

Wiersz „Motyl” to drugi z wierszy, który polecamy w Europejskim Dniu Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu. Napisał go młody żydowski poeta czechosłowacki Pavel Friedmann w obozie koncentracyjnym w Terezinie 4 czerwca 1942 r. 29 września 1944 r. został deportowany do Auschwitz, gdzie został później zamordowany. W wierszu Friedmanna motyl, ze swoją historią odrodzenia i przemiany w nowe życie, staje się symbolem wyzwolenia z ucisku, nietolerancji i nienawiści.

Motyl, Pavel Friedmann

Ostatni, naprawdę ostatni
tak bogato, jaskrawo, olśniewająco żółty.
Może gdyby łzy słońca mogły śpiewać
wyraźnie zarysowane na białym kamieniu…
Taki, taki żółty
niesiony lekko wysoko w górę
Odleciał pewnie dlatego, że chciał
Pocałować świat na pożegnanie
Przez te siedem tygodni, kiedy tu żyłem,
zamknięty w getcie.
Jednak odnalazłem tu to co pokochałem
Dmuchawce przywołują mnie
I białe gałęzie kasztanowca na dziedzińcu.
Tyle że nigdy nie zobaczyłem już kolejnego motyla.
Ten był ostatni.
Motyle nie żyją tu,
W getcie

tłumaczenie Ilona Suchodolska

Znajdujący się w jednej z ostatnich części wystawy „Wrocław 1945-2016” mural został uzupełniony o nowe elementy. Malowidło, które przedstawia mapę Wrocławia z charakterystycznymi dla niego miejscami i budowlami, upamiętnia ważne dla miasta wydarzenia oraz postaci. W ostatnich dniach domalowani na nim zostali min. noblistka Olga Tokarczuk, alpinistka Wanda Rutkiewicz czy św. Edyta Stein.

Mural „Opowiedzmy Wrocław” powstał w 2016 roku, równolegle do wystawy o powojennej historii Wrocławia w Centrum Historii Zajezdnia. Jego autorką jest artystka Anna Szalwa, zwyciężczyni konkursu ogłoszonego na projekt i realizację muralu. Na niemal 40 m² przedstawiła ważne dla Wrocławia wydarzenia, np. powódź tysiąclecia, wizytę Jana Pawła II czy mistrzostwa Europy EURO 2012, budynki takiej jak ratusz, Most Grunwaldzki, Hala Stulecia czy Panorama Racławicka oraz postacie – wśród nich poetę Rafała Wojaczka, scenarzystkę i autorkę słuchowisk radiowych Ewę Szumańską, artystę Eugeniusza Geta-Stankiewicza czy członków kultowego Kabaretu Elita.

Nasz mural to bardzo charakterystyczne, lubiane i często fotografowane przez zwiedzających miejsce, dlatego zależało nam na tym, aby był aktualny. Po pięciu latach od jego stworzenia zdecydowaliśmy, że nie może na nim zabraknąć osób takich jak na przykład ks. Stanisław „Orzech” Orzechowski, silnie związany z wrocławską „Solidarnością”, a więc też zajezdnią nr VII, na miejscu której znajduje się nasze Centrum Historii Zajezdnia – opowiada Marta Kowalska-Fic, Z-ca Kierownika Działu Organizacji Projektów w Zajezdni, koordynująca powstanie i aktualizację muralu.

Prócz wspomnianego kapelana wrocławskiej „Solidarności”, ks. Stanisława Orzechowskiego, na muralu domalowani zostali również związana z Wrocławiem noblistka Olga Tokarczuk, związana z naszym miastem alpinistka i himalaistka Wanda Rutkiewicz oraz Bartłomiej „Skrzynia” Skrzyński, znany wrocławski dziennikarz i działacz społeczny, aktywista na rzecz osób niepełnosprawnych.

-Wybraliśmy osoby znane, ale przede wszystkim związane z Wrocławiem i ważne dla jego historii – tłumaczy Kowalska-Fic. – Zależało nam także, aby zaznaczyć ważne wątki społeczne. Na muralu domalowane zostały trzy młode osoby niosące flagę polską, ukraińską i białoruską. Jest to symbol naszej solidarności z narodami ukraińskim i białoruskim, ale też podkreślenie silnych i ważnych mniejszości narodowych w naszym mieście. W innej części malowidła dodana została postać pielęgniarki z dłońmi ułożonymi w charakterystyczny kształt serca, a obok napis „Covid-19. Dziękujemy medykom”. Jest to taki nasz hołd i podziękowanie za poświęcenie personelu medycznego w trudnych czasach pandemii.

Zapraszamy do zobaczenia muralu „Opowiedzmy Wrocław” na żywo, w Centrum Historii Zajezdnia. Pomimo dopiero zakończonej odnowy, już planowane są kolejne zmiany w Zajezdni, o których z pewnością będziemy informować na bieżąco.

MP