Archive for year: 2022

Ostatni weekend sierpnia to czas, kiedy w szczególności pamiętamy o wydarzeniach związanych z powstaniem NSZZ „Solidarność”. Tegoroczne obchody 42. Rocznicy powstania związku zaczęły się już w piątek 26. sierpnia na koncercie Punks Not Dead, na którym można było posłuchać między innymi The Exploited czy zespołu Dezerter. W sobotę odbył się kolejny koncert w ramach „wROCK for Freedom”, na którym zagrały dla nas Legendy Polskiego Rocka – Krzysztof Cugowski, Urszula oraz Kobranocka.

Punktem kulminacyjnym obchodów były niedzielne uroczystości, które rozpoczęły się od złożenia kwiatów na grobach zasłużonych działaczy wrocławskiej Solidarności – Piotra Bednarza i Marii Zapart oraz ofiary stanu wojennego we Wrocławiu, Kazimierza Michalczyka znajdujących się na Cmentarzu Grabiszyńskim.

O godzinie 12. W kościele pw. św. Klemensa Dworzaka odbyła się uroczysta msza święta, której przewodniczył abp Józef Kupny. Jak zaznaczył metropolita wrocławski, „gromadzimy się nie tylko po to, by wspominać tamte historyczne chwile, ale by także oddać cześć i hołd tym, którzy wtedy mieli odwagę walczyć o godność człowieka i prawa pracownicze”.

Bezpośrednio po eucharystii wszyscy zebrani udali się pod tablicę pamiątkową przy Centrum Historii Zajezdnia, gdzie przedstawiciele komitetów związkowych Regionu Dolny Śląsk NSZZ „Solidarność”, a także Solidarności Walczącej oraz organizacji kombatanckich i emeryckich złożyli swoje wieńce. Podczas uroczystości głos zabrał między innymi dyrektor Centrum Historii Zajezdnia, Marek Mutor, „historia lat osiemdziesiątych we Wrocławiu to jest historia, z której naprawdę wszyscy możemy być dumni, którą możemy sobie przypominać, którą możemy podziwiać i która stworzyła nas jako Polaków, ale też która stworzyła nasze miasto”.

Co ważne, dyrektor ogłosił również powstanie wieloletniego programu tworzonego przez Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” mającego na celu zebranie wspomnień przedstawicieli opozycji antykomunistycznych na Dolnym Śląsku. „Dolnośląscy Niepokorni” to program przewidziany na 5 lat, który może liczyć nawet około 1000 relacji. Wszyscy chętni do przekazania swoich wspomnień są zaproszeni do kontaktu, po którym ustalimy termin i miejsce nagrania relacji oraz udzielimy wszelkich szczegółowych informacji.

Kontakt:

Kamil Borecki

+48 534 528 305

kamil.borecki@zajezdnia.org

dr Katarzyna Bock-Matuszyk

+48 731 933 443

katarzyna.bock-matuszyk@zajezdnia.org

W ostatnią niedzielę, 7. sierpnia uczciliśmy 78. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego podczas koncertu Ferajny z Hoovera „Wrocław śpiewa z Warszawą”. Obchody uświetnili swoją obecnością goście honorowi – powstańcy warszawscy mieszkający we Wrocławiu – kpt. Stanisław Wołczaski ps. „Kazimierz”, Maria Downarowicz ps. „Myszka” oraz Włodzimierz Ruśkiewicz ps. „Ryś”.

Wydarzenie cieszyło się dużym zainteresowaniem i zebrało zarówno starszych, jak i młodszych. Wszyscy chętnie wraz z zespołem zaśpiewali m. in. „Pałacyk Michla”, „Warszawskie dzieci”, nie zabrakło także „Legionów”.

Wśród uczestników pojawiło się wiele głosów, aby koncert odbył się również w kolejną rocznicę wybuchu powstania. Wydarzenie było udostępniane na żywo w internecie, gdzie pojawiło się niemało pozytywnych komentarzy od uczestników:

– Fantastyczny koncert. Wspaniali Goście Honorowi. Taki koncert powinien być co roku. Dziękujemy za wspaniałe przeżycia i emocje (jak zwykle się bardzo wzruszyłam) – napisała p. Joanna Oczkowicz.

Organizatorem obchodów była fundacja BohaterOn we współpracy z Centrum Historii Zajezdnia.

Całość relacji z koncertu można obejrzeć na YouTube:

Śpiewnik do pobrania jest dostępny tutaj:

Śpiewnik „Wrocław śpiewa z Warszawą”

Urodziła się w naszym mieście i borykała się z wyzwaniami, z którymi my dziś także się borykamy – mówiła podczas wernisażu Anna Siemieniec, autorka wystawy „Edyta Stein, wielkość w codzienności” – Borykamy się dzisiaj z tym, że świat nie ma pokoju. Niech Edyta Stein będzie dzisiaj dla nas takim wzorem codzienności i i niech będzie wielką inspiracją, byśmy też mogli na jej wzór stawiać się wielcy w naszej codzienności.

Obchody 80. rocznicy śmierci Edyty Stein rozpoczęły się od spotkania w zacisznym Parku Edyty Stein, wygłoszenia przemów osób, które umożliwiły to spotkanie oraz wspólnego posadzenia drzewa, któremu zostało nadane imię Edyty Stein. Jako pierwszy zabrał głos i powitał wszystkich zebranych Dyrektor Centrum Historii Zajezdnia Marek Mutor. Przedstawił wszystkich obecnych na wydarzeniu oraz podziękował im za przybycie. Wyjaśnił także dlaczego zebraliśmy się w tym miejscu i dlaczego upamiętnienie tej postaci jest tak istotne.

Edyta Stein to wrocławianka. To filozofka, feministka, konwertytka, znana jako św. Teresa Benedykta od Krzyża, Patronka Europy. Edyta Stein to wielkie dziedzictwo Wrocławia. Chcieliśmy sprawić, żeby po tych obchodach zostało coś trwałego – stąd decyzja o posadzeniu dębu imienia Edyty Stein

Powiedział Marek Mutor. Do sadzenia drzewka odniósł się także później Wiceprezydent Wrocławia Jakub Mazur.

Dzisiaj symbolicznie wkopaliśmy dąb, który mam nadzieję, że za kilka lat – szczególnie tym najmłodszym tutaj – pozwoli odpoczywać w cieniu, najlepiej z lekturą jednego z dzieł Edyty Stein.

Do wspólnego wkopywania zaproszeni zostali wszyscy – sadzenie drzewka zainicjowali Wiceminister Kultury i Dziedzictwa Jarosław Sellin, Przewodniczący Rady Miejskiej Wrocławia Sergiusz Kmiecik oraz Prezes Towarzystwa im. Edyty Stein ks. Jerzy Witek. Po chwili każdy z zebranych miał okazję przyczynić się do posadzenia dębu im. Edyty Stein, w tym także dzieci, które ochoczo zabrały się do pomocy.

Po wspólnym zasadzeniu drzewa przez wszystkich zebranych, uczestnicy wydarzenia przeszli się pod Dom Edyty Stein, znajdującym się przy ul. Nowowiejskiej 38. Tam czekał już na nich środek transportu, który miał otrzymać imię Edyty Stein. Tutaj także znalazł się czas na wygłoszenie krótkich przemów zarówno przez organizatorów wydarzenia, jak i specjalnych gości. Jako pierwszy głos zabrał minister Sellin, a następnie Prezes MPK Krzysztof Balawajder. Wypowiedzi udzielili także dr Joanna Hytrek-Hryciuk oraz Paul Gordon, wnuk Elzy Stein, najstarszej siostry Edyty, który podzielił się z nami swoimi przeżyciami oraz odczuciami. Powiedział jak była mu przedstawiona historia Edyty Stein oraz jak ważną rolę pełni ona w życiu jego rodziny.

Zawsze czuliśmy, że mamy swoją rodzinną Patronkę […]. Szła drogą poszukiwania znaku, poszukiwania prawdy. I dopiero po studiach znalazła to, czego szukała i przyjęła chrzest.

Paul Gordon podzielił się także tym, że jego ojciec, Max Gordon, pomimo podeszłego wieku, wybrał się na beatyfikację Edyty Stein. Była to niezwykle poruszająca przemowa, podczas której powiedział m.in. że Wrocław jest jednym z miejsc, w których czuje się swobodnie i to niezwykła radość, że może dzisiaj być w rodzinnym mieście Edyty. Następnie głos oddał Przewodniczącemu Rady Miejskiej, który podziękował całemu MPK za możliwość uhonorowania kolejnej osoby poprzez nazwanie tramwaju jej imieniem.

Po ostatniej przemowie goście wsiedli w tramwaj Edyty Stein i wspólnie udali się na wrocławski pl. Solny, gdzie stanęła najnowsza wystawa wyprodukowana w ramach Roku Edyty Stein – „Edyta Stein, wielkość w codzienności”

Swojego uroczystego otwarcia doczekała się także wystawa. Temu wydarzeniu również towarzylysmy przemówienia. Jako pierwszy głos zabrał minister Jarosław Sellin.

Edyta Stein była wybitnym myslicielem, intelektualistą, filozofem, teologiem. Lektura jej dzieł może poruszyć wszystkich, bo jest to osoba, która poszukiwała w życiu swoim to, czego każdy z nas chce – poszukiwać prawdy. Prawda jest obiektywna, naprawdę istnieje. Także liczę na to, że przypomnienie tej postaci w ten symboliczny sposób tutaj we Wrocławiu też zachęci wiele osób do wgłębienia się w lekturę jej dzieł, bo zapewniam, że warto.

Dobrze, że w 80. Rocznicę śmierci tak ważnej dla nas wszystkich postaci miasto Wrocław ogłosiło, że to jest jej rok, rok jej poświęcony. Że dba i pielęgnuje pamięć o niej również w tym wymiarze materialnym – od wielu już lat zadbany dom rodziny Edyty Stein. Dzisiaj zasadzony dąb w parku Edyty Stein. Ta wystawa, która będzie przez jakiś czas przypominać wrocławianom i turystom tę wybitną postać.

Podsumował minister Sellin.

Po ministrze Sellinie wypowiedział się Wiceprezydent Wrocławia Jakub Mazur.

Edyta Stein to […] te wszystkie dobre rzeczy, które działy się w XX wieku, bo pamiętajmy o tym, że miała to szczęście i ten przywilej wspólnie z największymi umysłami ówczesnej Europy – bo mamy i Williama Sterna, i mamy licznych filozofów. Oczywiście Husserla, jako mentora i fenomenologa, który ukształtował przynajmniej wczesn jej prace, ale również następstwa spotkań. Ludzi, których spotykała we Wrocławiu. I tutaj również ten kolejny symbol, a mianowicie Wrocław miasto spotkań. I bardzo się cieszę, że możemy dzisiaj, w tym symbolicznym miejscu również dla Wrocławia, przy tej kieszonkowej – ale jakże pięknej wystawie – porozmawiać o tym i dotknąć tego, co jest we Wrocławiu najważniejsze.

Głos zabrała także jedna z autorek wystawy, Anna Siemieniec, która przedstawiła nam nie tyle postać Edyty i jej istotnej roli w społeczeństwie, co pokazała, że tak naprawdę Edyta była zwyczajną osobą, taką jakimi jesteśmy my oraz ludzie, których na co dzień mijamy.

Ja dzisiaj chciałabym zaprosić Państwa do tego, żeby pochylić się właśnie nad codziennością Edyty Stein, ponieważ to wyjątkowe miejsce, które znajduje się we Wrocławiu – dom. Dom, to jest takie miejsce, w którym jesteśmy bardzo, bardzo autentyczni, w którym nie mamy postaw. Możemy reagować tak jak natura na to pozwala. Możemy wchodzić w bardzo bliskie relacje. Dom Edyty Stein, gdzie ona żyła ze swoją wielopokoleniową żydowską rodziną, daje nam tą możliwość zaglądnięcia do jej prywatności, do jej prywatnego świata.

Wspaniałe przemowy pozwoliły odkryć uczestnikom wydarzenia fragment wrocławskiej historii i skłoniły do refleksji. To był jednak ostatni punkt programu – oprócz koncertu „Gwiazda Europy” organizowanego przez Narodowe Forum Muzyki i Zajezdnię, zaplanowanego na godzinę 19:00. Część osób po wysłuchaniu wypowiedzi poszła zwiedzać nową wystawę i poznawać bliżej postać Edyty Stein, a część udała się skorzystać z poczęstunku, jakim były lody wraz z poniższym cytatem Patronki Europy:

Gdy szłam z [moją siostrą Różą] do miasta po sprawunki, wstępowała ze mną zazwyczaj do małej cukierni i zamawiała dla mnie porcję jabłecznika z bitą śmietaną lub latem porcję lodów, także ze śmietaną.

Tym słodkim akcentem zakończył się wernisaż wystawy „Edyta Stein, wielkość w codzienności¨. Wystawę można będzie zobaczyć na placu Solnym do 30 sierpnia

EF

Zasadzenie dedykowanego drzewa, nadanie imienia świętej tramwajowi, otwarcie wystawy oraz koncert na terenie Dworca Głównego. W ten sposób 8 sierpnia Wrocław uczci 80. rocznicę śmierci patronki Europy – Edyty Stein.

Obchodzony w 2022 roku we Wrocławiu Rok Edyty Stein to szczególny czas refleksji o historii naszego miasta. Historii z jednej strony pięknej, a z drugiej – dramatycznej i pouczającej. To okazja zarówno do nowych odkryć, jak i do spotkania oraz dialogu.

– Losy Edyty Stain jak w soczewce pokazują trudne losy Wrocławia i całej Europy. Jej nauki mówiące o wadze dialogu między narodami i religiami, dziś wydają się jeszcze bardziej aktualne. Miejscy Radni podejmując w ubiegłym roku decyzje o obchodach, nie wiedzieli jeszcze jak bieżących problemów dotykać będzie dziedzictwo Edyty Stein – mówi przed uroczystościami Prezydent Wrocławia Jacek Sutryk.

Zginęła 80 lat temu, w sierpniu 1942 roku, w obozie koncentracyjnym w Auschwitz, stając się jedną z niezliczonych ofiar niemieckiego nazistowskiego terroru.

– Edyta Stein to wyjątkowa postać w ponadtysiącletniej historii Wrocławia. Wybitna uczona zaliczana do czołówki filozofów XX wieku miała duży wpływ na sposób myślenia współczesnego człowieka. Jest jedną z grona sześciorga katolickich patronów i patronek Europy. Europejka kochająca swoją niemiecką ojczyznę, a jednocześnie cierpiąca z powodu nazistowskiego reżimu – dodaje dr Marek Mutor, dyrektor Centrum Historii Zajezdnia.

W poniedziałek, 8 sierpnia Wrocław wydarzeniami w przestrzeni miasta odda hołd jej tragicznej śmierci. O godzinie 11:30 w Parku Świętej Edyty Stein zostanie zasadzony dąb upamiętniający patronkę Europy, później przy Domu Edyty Stein znajdującym się przy ulicy Nowowiejskiej 38 nastąpi uroczyste nadanie imienia Edyty Stein tramwajowi MPK Wrocław.

– Na patronów wrocławskich tramwajów wybieramy postaci wybitne, zasłużone, ważne dla lokalnej społeczności. Święta Edyta Stein doskonale się w te ideę wpisuje. To wrocławianka, filozofka, patronka Europy, tragicznie zmarła w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. Rok 2022 we Wrocławiu ogłoszono jej rokiem. To idealny moment, by przypomnieć ją samą i jej niezłomną postawę – mówi Krzysztof Balawejder, prezes MPK Wrocław.

Tramwajem tym uczestnicy wydarzeń zostaną przewiezieni na wernisaż wystawy „Edyta Stein – wielkość w codzienności”, który odbędzie się o godzinie 13:00 na Placu Solnym. Ekspozycja, która przybierze formę trójwymiarowych kubików, ustawione zostaną jako przystanki tworzące ścieżkę ukazującą poszczególne obrazy z życia filozof. Motywem przewodnim wystawy jest ukazanie Edyty Stein od osobistej, intymnej strony – wykonującej zwykle, codzienne czynności. Wystawa ma na celu wydobycie kontrastu pomiędzy doniosłością postaci i przesłania Edyty Stein, a prozaicznym charakterem codzienności.

Na uroczystościach obecny będzie Paul Gordon, wnuk Elzy Gordon, siostry Edyty Stein.

Uroczystości rocznicowe zakończą się koncertem „Gwiazda Europy” na terenie Dworca Głównego we Wrocławiu z udziałem solistów oraz zespołów działających w Narodowym Forum Muzyki – Chóru NFM, a także Wrocław Baroque Ensemble. To właśnie na wrocławskim dworcu, 7 sierpnia 1942 roku, podczas postoju pociągu jadącego do obozu Auschwitz-Birkenau prawdopodobnie po raz ostatni widziano Edytę Stein. Podczas koncertu wśród wykonywanych kompozycji znajdą się silnie dzieła twórców działających w epoce renesansu i baroku, oparte o wątki biblijne, takie jak Lamentacje Jeremiasza.

Program obchodów 80. rocznicy śmierci Edyty Stein
• 11.30 – zasadzenie dębu Edyty Stein, Park Świętej Edyty Stein
• 12.00 – nadanie imienia Edyty Stein tramwajowi MPK Wrocław, ul. Nowowiejska 38
• 13.00 – wernisaż wystawy „Edyta Stein – wielkość w codzienności", pl. Solny
• 19.00 – koncert pt. „Gwiazda Europy" – wystąpi zespół Wrocław Baroque Ensemble i Chór Narodowego Forum Muzyki we Wrocławiu, Dworzec Główny PKP, Sala Sesyjna*
*Wydarzenie płatne, bilety do nabycia w kasie Narodowego Forum Muzyki

Organizatorem wydarzenia jest Ośrodek „Pamięć i Przyszłość" (Centrum Historii Zajezdnia).
Zachęcamy do śledzenia aktualnego programu wydarzeń związanych z Rokiem Edyty Stein za pośrednictwem stron internetowych facebook.com/SlademEdytyStein oraz wroclaw.pl/Rok-Edyty-Stein.

Centrum Historii Zajezdnia razem z Instytutem Pamięci Narodowej zaprasza na wernisaż wystawy „Obraz Treblinki w oczach Samuela Willenberga”, który odbędzie się 27 lipca o godzinie 17:00 w sali „Pamięć” Centrum Historii Zajezdni.

Ekspozycja zorganizowana przez Instytut Pamięci Narodowej, prezentuje piętnaście rzeźb wykonanych z brązu w latach 1999-2003 przedstawiających sylwetki więźniów i sceny z życia obozowego, składające się na bolesne wspomnienia Artysty z tamtego czasu. Do opisów eksponatów posłużono się cytatami z książki Samuela Willenberga ,,Bunt w Treblince” w wersji polskiej i angielskiej. Dzięki temu zestawieniu głos Autora wybrzmiewa najpełniej.

Prace te składają się na wystawę, przygotowaną przez IPN w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holocaustu. Inicjatywa Instytutu Pamięci Narodowej oddaje cześć ofiarom Holokaustu. Do połowy marca 2020 rzeźby można było oglądać w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” przy ul. Marszałkowskiej w Warszawie. Teraz wystawa trafi do Wrocławia.

Ekspozycję wraz z projektem edukacyjnym na kanwie prac Willenberga zrealizowano dzięki życzliwości i zaufaniu, jakim obdarzyła Instytut Pamięci Narodowej Wdowa po Artyście, Pani Ada Krystyna Willenberg, która niestrudzenie kontynuuje dzieło swojego męża, w imię zachowania pamięci o Zagładzie.

Samuel Willenberg, żołnierz Wojska Polskiego i Armii Krajowej oraz uczestnik Powstania Warszawskiego, mimo traumatycznych przeżyć wojennych w okupowanej przez Niemcy Polsce, do końca życia w 2016 r. miał odwagę wracać do ojczystego kraju. Od wyjazdu do Izraela w 1950 r. wielokrotnie wraz z żoną Krystyną przyjeżdżali do Polski – sami lub jako przewodnicy izraelskiej młodzieży. Stali się rzecznikami dobrych relacji polsko-żydowskich, nie ukrywając tragicznych, ale i pięknych wydarzeń łączących te dwie grupy polskich obywateli podczas zbrodniczej niemieckiej okupacji.

Wystawa dostępna będzie dla zwiedzających od 26 lipca do 21 sierpnia w sali „Przyszłość” Centrum Historii Zajezdnia. Wstęp wolny.