W tym wyjątkowym czasie Świąt Bożego Narodzenia pragnę życzyć Państwu radosnych i spokojnych chwil, spędzonych w rodzinnej atmosferze ciepła i nadziei oraz wszelkiej pomyślności i wiary na nadchodzace dni nowego roku.
Dyrektor Ośrodka „Pamięć i Przyszłość” z zespołem
Marek Mutor
W ramach modułu Wrocław Pamięta, który należy do projektu „Wrocław i Falstad nie zapomną! Polskie i Norweskie spojrzenie na totalitaryzmy”, dzieci klas 4–8 pod opieką nauczycieli: Pani Wioletty Kocik, Pani Małgorzaty Michnik, Pani Kateryny Prashchur oraz Pana Wiesława Kopiec-Tymek ze Szkoły Podstawowej nr 95 stworzyły bożonarodzeniowe kartki dla członków Związku Sybiraków Oddziału Wrocław.
Celem wydarzenia było zapoznanie wrocławskich dzieci i młodzieży z historią miasta oraz ludźmi, którzy zostali zesłani na Sybir przez sowietów, a następnie tworzyli Polskę już od okresu powojennego.
Zapraszamy do zapoznania się z ofertą prenumeraty Kwartalnika „Pamięć i Przyszłość” na 2022 rok.
Ukazujący się od 2008 roku Kwartalnik podejmuje tematykę związaną z szeroko rozumianą powojenną historią ziem zachodnich. Wychodzi naprzeciw zwiększającemu się zainteresowaniu tematyką regionalną, która na obszarze ziem zachodnich ma szczególny – wielokulturowy – charakter. Poruszając tematy związane z polską historią regionu, nie unika wątków niemieckich, czeskich i żydowskich. Kwartalnik wydawany jest przez Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”, którego misją jest dokumentowanie i popularyzacja wiedzy i o historii Wrocławia i Dolnego Śląska.
Cena prenumeraty Kwartalnika wynosi 30,60 zł brutto, co oznacza, że Prenumeratorzy oszczędzają 15%! W cenie zawarta jest priorytetowa wysyłka czterech numerów na terenie Polski.
Zamówienia prenumeraty można składać pod adresem mailowym sklep@zajezdnia.org oraz pod numerem telefonu 71 715 96 56.
Zapraszamy do kontaktu!
„Historia mówiona pogranicza” (“Oral History of the Borderlands”)
Wrocław, Poland, 7-8 June 2022
CALL FOR PAPERS
Borderlands – both in terms of geography and administration, as well as socio-culturally – are a special type of area experiencing contact with the other, the separate, the alien; a space of coexistence, cooperation, but also conflict. ‘Borderlands’ indicates the existence of a border, real or imagined, but always influencing those who live in its vicinity, regardless of whether they perceive it on a daily basis. The aim of the conference is an attempt to reflect on the specificity of life in the variously understood frontiers of Europe and the world, both ‘eternal’ and those that arose in the 20th century as a result of global and local conflicts, which were noticeable in oral history accounts, resulting e.g. in changes in administrative boundaries and population migrations.
We invite proposals to present research using the sources and methodology of oral history for the analysis of, inter alia, the following issues:
● home / everyday life near the border
● new and old borderlands
● experience of living at the intersection of regions
● people of the borderlands
● imaginary boundaries (of cultures, worldviews, generations, identities, etc.)
● memory and heritage of the borderlands.
At the same time, the organizers would like to invite proposals reflecting on oral history itself as a research method used by representatives of various disciplines, and thus situated on the border of various fields of study.
PROPOSALS
The conference will be held in Polish and English (with simultaneous translation).
Proposals in Polish or English should be sent via form by February 13, 2022. The abstract should include the scope of use of oral history sources and / or methodologies and a direct reference to the topic of the conference.
The Organisers will inform Speakers about the acceptance of the proposal by the end of February 2022. Speakers will be asked to send a draft version of their lecture by May 10, 2022, and the texts for publication by July 31, 2022. The organisers plan to publish the conference texts in the “Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”. Information will also be provided about the remuneration for Authors of articles accepted for publication.
The conference will take place alongside the general assembly of members of the Polish Oral History Society.
Organiser: “Remembrance and Future” Centre
Partner: Center of Community Archives
Patron: “Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, Polish Oral History Association
CONTACT: ewa.maj@zajezdnia.org
Załączniki:
1. CALL FOR PAPERS [ang] – [pdf]
2. CALL FOR PAPERS [pol] – [pdf]
„Historia mówiona pogranicza” („Oral History of the Borderlands”)
Wrocław, Polska, 7-8 czerwca 2022 r.
CALL FOR PAPERS
Pogranicze – zarówno w rozumieniu geograficznym i administracyjnym, jak i społeczno-kulturowym – jest szczególnego rodzaju obszarem doświadczania kontaktu z innym, odrębnym, obcym; przestrzenią koegzystencji, współpracy, ale i konfliktu. Pogranicze wskazuje na istnienie granicy – realnej bądź wyobrażonej, jednak zawsze wpływającej na tych, którzy żyją w jej pobliżu, bez względu na to, czy na co dzień granicę tę dostrzegają. Celem konferencji jest próba refleksji nad uchwytną w relacjach historii mówionej specyfiką życia na rozmaicie rozumianych pograniczach Europy i Świata – zarówno tych „odwiecznych”, jak i tych, które powstały w XX wieku w wyniku globalnych i lokalnych konfliktów, skutkujących m.in. zmianami granic administracyjnych i migracjami ludności.
Zapraszamy do prezentacji badań wykorzystujących źródła i metodologię oral history do analizy m.in. następujących zagadnień:
● dom/życie codzienne w pobliżu granicą,
● nowe i dawne pogranicza,
● doświadczenie życia na styku regionów,
● ludzie pogranicza,
● granice wyobrażone (kultur, światopoglądów, pokoleń, tożsamości etc.),
● pamięć i dziedzictwo pogranicza.
Jednocześnie organizatorzy pragną zaprosić do szczególnego namysłu nad samą historią mówioną, jako metodą badawczą wykorzystywaną przez reprezentantów różnych dyscyplin, a przez to niejako sytuującą się na pograniczu różnych nauk.
ZGŁOSZENIA
Konferencja odbędzie się w języku polskim i angielskim (z tłumaczeniem symultanicznym).
Zgłoszenia w języku polskim lub angielskim prosimy wysyłać za pośrednictwem formularza do 13 lutego 2022 roku. Abstrakt powinien uwzględniać zakres wykorzystania źródeł i/lub metodologii historii mówionej oraz bezpośrednie odniesienie do tematu konferencji.
O przyjęciu zgłoszenia Organizatorzy poinformują Prelegentów do końca lutego 2022 r. Prelegenci zostaną poproszeni o przesłanie roboczej wersji swojego wystąpienia do 10 maja 2022 r., a tekstów do druku do 31 lipca 2022 r. Organizatorzy przewidują publikację tekstów z konferencji we „Wrocławskim Roczniku Historii Mówionej” oraz wynagrodzenie dla Autorów artykułów przyjętych do druku.
Konferencji będzie towarzyszył walny zjazd członków Polskiego Towarzystwa Historii Mówionej.
Organizator: Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”
Partner: Centrum Archiwistyki Społecznej
Patronat: „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, Polskie Towarzystwo Historii Mówionej
Kontakt: ewa.maj@zajezdnia.org
Załączniki:
1. CALL FOR PAPERS [ang] – [pdf]
2. CALL FOR PAPERS [pol] – [pdf]
Dokładnie 40 lat po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego prezentujemy najnowszy numer kwartalnika „Pamięć i Przyszłość” nr 4/2021 (54), który niemal w całości został poświęcony wydarzeniom sprzed czterech dekad. Do końca tygodnia kwartalnik w wersji online będzie dostępny bezpłatnie.
We wstępie do najnowszego numeru kwartalnika redaktor naczelna dr Katarzyna Uczkiewicz pisze: „Stan wojenny pozostaje jednym z najtragiczniejszych okresów w naszej powojennej historii. Na jego temat pisze się i mówi nie tylko przy okazji kolejnych rocznic. (…) Najbardziej spektakularne epizody, takie jak uratowanie przed konfiskatą 80 milionów złotych ze związkowej kasy, aresztowania i internowania, a także działalność podziemna liderów, weszły nawet do popkultury. (…) Historie te są znane i opisane, także na naszych łamach, dlatego najnowszy, rocznicowy numer kwartalnika „Pamięć i Przyszłość” poświęcamy słabiej znanym bohaterom stanu wojennego. Ludziom, którzy 14 grudnia, mimo strachu i oszołomienia, po prostu poszli do pracy – wiedząc, że prawdopodobnie nie będą wykonywać swoich zawodowych obowiązków. Przyszli jednak do pracy – by pokazać niezgodę na zamach, jaki peerelowskie władze, reprezentujące nominalnie właśnie „ludzi pracy”, przeprowadziły na własnych obywatelach; żeby udokumentować dramatyczne wypadki; żeby w końcu chronić swoich podwładnych i studentów, zagrożonych represjami. Młodzi robotnicy, fotoreporterzy i dziennikarze, rektor i profesorowie, a także emerytowany pracownik techniczny uniwersytetu, który wyprowadził zagrożonych zatrzymaniem z obleganego przez ZOMO budynku uczelni – to także bohaterowie tamtego czasu”.
W najnowszym numerze aż dziewięć artykułów i jeden wywiad poświęcono wybranym epizodom i bohaterom stanu wojennego.
Kwartalnik w wersji elektronicznej w postaci pliku *pdf będzie dostępny na naszej stronie do niedzieli 19 grudnia włącznie. Zapraszamy do lektury!
Instytut Pamięci Narodowej przygotował niezwykłą animację ukazującą stan wojenny w zupełnie nowym wymiarze. Nie jest to opowieść o czasie mroku i utraconej nadziei, lecz o niezłomnej walce i oporze, który doprowadził Polaków do ostatecznego zwycięstwa nad komunizmem.
Droga do triumfu nie byłaby możliwa bez wsparcia wolnego świata, którego przedstawicielami byli wówczas Jan Paweł II oraz Prezydent USA, Ronald Reagan. Film znakomicie ukazuje jak pozornie sytuacja bez wyjścia, staje się jednym z najważniejszych przystanków w naszej drodze ku wolności.
Film dostępny jest tutaj
Materiały archiwalne użyte w filmie:
Archiwum IPN,
Alamy/BE&W,
Ronald Reagan Presidential Foundation and Institute
Utwory muzyczne:
Ostatnia szychta na KWK „Piast” w wykonaniu: Michała Grobelnego
muz: Jan Krzysztof Kelus, sł: Jan Michał Zazula
Nagranie z zasobów Fundacji Przyszłość Pokoleń
„A my nie chcemy uciekać stąd” w wykonaniu Przemysława Gintrowskiego
muz: Przemysław Gintrowski; sł: Jacek Kaczmarski
Nagranie archiwalne live z zasobów prywatnych Agnieszki i Julii Gintrowskich
6 grudnia dołączamy do akcji „Nasz Wrocław”, która zapewni oferuje uczestnikom programu zniżkę -20% na naszą ofertę (bilety wstępu, warsztaty) a raz na 365 dni darmowe wejście na naszą wystawę główną „Wrocław 1945-2016”.
Akcja „Nasz Wrocław darmowe wejścia” oferuje możliwość skorzystania z popularnych wrocławskich atrakcji zupełnie za darmo. W ramach kolejnej edycji akcji możecie skorzystać z poniższych ofert:
• Centrum Historii Zajezdnia – bilet wstępu normalny dla osoby dorosłej na wystawy dostępne w Zajezdni,
• Aquapark – 2-godzinne wejście do strefy rekreacji dla osoby dorosłej,
• Zoo Wrocław – bilet wstępu normalny dla osoby dorosłej,
• Hydropolis – bilet wstępu normalny dla osoby dorosłej,
• Hala Stulecia – bilet wstępu na zwiedzanie Visitor Center dla osoby dorosłej,
• Pływalnia Orbita – 1-godzinne wejście dla osoby dorosłej,
• Stadion Wrocław – wejście na lodowisko lub zwiedzanie stadionu dla osoby dorosłej (możesz bezpłatnie skorzystać tylko z 1 z 2 dostępnych atrakcji).
• WKS Śląsk Wrocław – bilet wstępu na mecz piłkarski dla osoby dorosłej (sektor rodzinny). Aktualnie otrzymanie darmowego wejścia jest możliwe tylko i wyłącznie w kasie Partnera przy ul. Oporowskiej 62.
Najważniejsze zasady akcji Nasz Wrocław darmowe wejścia do zapamiętania:
• darmowe wejście otrzymują tylko pełnoletni uczestnicy programu Nasz Wrocław, posiadający aktywny Status Podatnika,
• w obecnej edycji akcji promocyjnej bierze udział 7 Partnerów,
• lista Partnerów ważna jest do 5 grudnia 2021r. i może ulec zmianie w przypadku kontynuowania akcji "Nasz Wrocław darmowe wejścia",
• do każdego z Partnerów można wejść bezpłatnie raz na 365 dni, licząc od daty wykorzystania darmowego wejścia u danego Partnera.
Nasz Wrocław to bezpłatny miejski program, którego celem jest zachęcenie mieszkańców do aktywnego spędzania wolnego czasu oraz udziału w życiu miasta. Jest on odpowiedzią na rosnące zainteresowanie sprawami osiedli i chęcią udziału w procesie tworzenia nowego, przyjaznego, bezpiecznego i funkcjonalnego Wrocławia. Program ma na celu:
• zachęcanie mieszkańców do angażowania się w życie Wrocławia,
• wspólne budowanie nowego, przyjaznego, bezpiecznego i funkcjonalnego Wrocławia,
• wymierne oszczędności dla wrocławian, poprzez system zniżek w ośrodkach kultury, sztuki, obiektach sportowych czy placówkach edukacyjnych, • zachęcenie wszystkich, dla których Wrocław jest centrum życia, do rozliczania tu podatku dochodowego,
• wsparcie lokalnych przedsiębiorców.
Jak dołączyć do programu? Wystarczy zarejestrować się na stronie internetowej lub w aplikacji mobilnej. Aby wziąć udział w akcji „Nasz Wrocław darmowe wejścia”, należy mieć aktywny Status Podatnika w programie – z promocji mogą skorzystać więc tylko osoby pełnoletnie.
Wernisaż wystawy „Wrocław pamięta. Stan wojenny we Wrocławiu” był inauguracją cyklu wydarzeń upamiętniających 40. rocznicę wprowadzenia w Polsce stanu wojennego.
– „Wrocław pamięta. Stan wojenny we Wrocławiu” to ekspozycja przywołująca grozę tamtych dni -powiedział dr Marek Mutor podczas wernisażu, dodając – to trudna i smutna rocznica, ale którą trzeba upamiętnić ze względu na ofiary stanu wojennego i bohaterów oporu antykomunistycznego.
Podczas otwarcia wystawy zostały wręczone odznaczenia.
Wojewoda dolnośląski – Jarosław Obremski wręczył odznaczenia prezydenckie – medal „Pro Patria” o uznaniu szczególnych zasług w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Rzeczpospolitej Polskiej oraz Medale Stulecia Odzyskania Niepodległości.
– Chylę głowę przed ludźmi Niezłomnymi, którzy stanęli do walki o naszą wolność, o solidarność. My ludzie solidarności postawiliśmy przed sobą zadanie bardzo trudne, ale szczytne i honorowe – odznaczenie ludzi Niezłomnych. W imieniu Dolnośląskiej Solidarności Bóg Wam zapłać, za to co zrobiliście – przemawiał Kazmierz Kimso, Przewodniczący Regionu Dolny Śląsk NSZZ „Solidarność”. Następnie wręczał odznaczenia – medale „Niezłomnych”.
Na scenie wystąpił również Prezes Narodowego Banku Polskiego, Adam Lipiński, który zaprezentował pamiątkową monetę „Pamięci ofiar stanu wojennego” wydaną przez Narodowy Bank Polski. Następnie uroczyście wręczył ją m. in naszemu Dyrektorowi Markowi Mutorowi.
Na zakończenie wystąpili uczniowie XVII LO im. Agnieszki Osieckiej we Wrocławiu w programie artystycznym pt. „BĄDŹ wierny IDŹ”.
Wystawę oglądać można do 15 stycznia 2022 roku na placu przed Centrum Historii Zajezdnia.
Wystawa „Wrocław pamięta. Stan wojenny we Wrocławiu” została dofinansowana ze środków Fundacji ORLEN.
Zapraszamy do udziału w kolejnych wydarzeniach z programu.
Szczegółowy program wydarzeń.
JM
Do Wrocławia przyjechał w latach 50. XX i miał tu zostać „tylko na chwilę”. Los sprawił, że został do końca życia. Przez 40 lat kierował Ogrodem Zoologicznym we Wrocławiu. Jego i jego żonę kochały miliony Polaków przez całe lata oglądające ich niezwykle popularne programy telewizyjne. To dzięki nim stali się jednymi z najbardziej rozpoznawalnych wrocławian. Stanowili jedną z legendarnych par – wrocławskie power couple. 8 grudnia 2021 roku we Wrocławiu, w wieku 89 lat zmarł Antoni Gucwiński.
Pochodzący z wielodzietnej rodziny Antoni Gucwiński urodził się 24 sierpnia 1932 roku na nowosądecczyźnie w Porębie Małej (obecnie osiedle Nowego Sącza). Zoologią interesował się od najmłodszych lat, dlatego podjął studia zootechniczne w Wyższej Szkole Rolniczej w Krakowie, po których zatrudnił się we wrocławskim zoo na stanowisku badawczym. W tym czasie w ogrodzie zoologicznym pracowała też Hanna, która do Wrocławia przyjechała po studiach w Olsztynie. Oboje we Wrocławiu planowali zostać „tylko na chwilę”.
Antoni poznał Hannę w ogrodzie zoologicznym przy nenufarach. To mało romantyczne sadzenie ich w błocie Hanna zleciła Antoniemu jako nowemu praktykantowi. Początkowo nawet nie zwracali na siebie uwagi, potem zaczęli spotykać się na stopie koleżeńskiej. Po praktykach oboje wrócili na swoje uczelnie, by zdobyć dyplomy. Wkrótce okazało się, że we Wrocławiu są wolne etaty. Decyzję musieli podjąć błyskawicznie. I podjęli. Przydzielono im wspólne mieszkanie na terenie wrocławskiego zoo choć – jak wspominali – nie łączyło ich wówczas nic prócz wspólnej pralki. „Potem przybył komplet mebli, ale taki, żeby potem można było podzielić!” – mówiła w jednym z wywiadów Hanna. Gdy pojawił się telewizor i na zmianę jedno kręciło anteną przy oknie, a drugie oglądało, uznali, że widocznie są na siebie skazani. Pobrali się w 1962 roku.
W tym samym roku Antoni ukończył weterynarię na Akademii Rolniczej we Wrocławiu. W 1966 roku został dyrektorem Ogrodu Zoologicznego we Wrocławiu i funkcję tę pełnił aż do końca 2006 roku. Rok po objęciu stanowiska doktoryzował się w zakresie anestezjologii weterynaryjnej.
Swój wrocławski dom, zlokalizowany nieopodal zoo, a będący połączeniem archiwum, zwierzyńca i ogrodu botanicznego, Antoni wraz z Hanną budowali przez 20 lat. Dużo podróżowali, sprowadzając z wypraw rośliny i nowe zwierzęta. Zawsze powtarzali, że nie dzieli swojego życia na dom i pracę – to wrocławski ogród zoologiczny był ich domem. Przez 40 lat kierowali wrocławskim zoo, rozbudowując je i wprowadzając do światowego stowarzyszenia ogrodów zoologicznych i akwariów.
Antoni Gucwiński opublikował ponad sto artykułów i 18 książek, jednak wraz z żoną zasłynął przede wszystkim jako gwiazda telewizji. Jego i jego żonę oglądały miliony – znała ich cała Polska. W latach 70. i 80. XX wieku byli prawdopodobnie najbardziej rozpoznawalnymi wrocławianami. Na ich programie, nadawanym w latach 1971-2002 na antenie ogólnopolskiej i bijącym rekordy popularności, wychowały się tysiące dzieci. Gdy emitowano każdy z ponad 750 odcinków „Z kamerą wśród zwierząt”, cała Polska zasiadała przed telewizorami. Ich niezwykłe opowieści o zwierzętach fascynowały widzów w każdym wieku, przynosząc Gucwińskim ogromną popularność i uznanie.
„Bardzo podoba mi się państwa program, bo w trakcie jego emisji mam wreszcie wodę w kranie” – jak mówiła w jednym z wywiadów Hanna Gucwińska, był to najwspanialszy i bawiący ich długo komplement, którym obdarzyła ich pewna mieszkanka ostatniego piętra wysokiego bloku.
„To były czasy, kiedy nie dysponowaliśmy zapisem magnetycznym. Przedziwny był sprzęt. Wnosiło się do mieszkania ogromne kamery, a łącza były gdzieś na naszym dachu i na Sobótce. Programy były na żywo. To był cudowny okres, kiedy to wszystko, co się tu u nas działo, było niepowtarzalne, to od razu wędrowało na ekrany Państwa telewizora” – mówił Antoni Gucwiński w 1996 roku w jubileuszowym programie wyemitowanym z okazji 25-lecia cyklu.
Zarówno sam program, jak i jego twórcy mieli wielu wiernych fanów w całym kraju. Odbierali wiele telefonów, przychodziły do nich dziesiątki tysięcy listów. Co ciekawe, niektóre z listów, choć były źle zaadresowane lub w ogóle nie zawierały adresu, to i tak były przez pocztę dostarczane do adresatów. Jeden z najciekawszych listów, jakie otrzymali Gucwińscy, zamiast adresu miał notkę napisaną ręką ucznia szkoły podstawowej: „Sprawa najwyższej wagi!!! Zoo Wrocław”. Autor listu prosił w nim Antoniego i jego małżonkę, by przekonali jego mamę do kupna lub wzięcia ze schroniska psa oraz na wyrażenie zgody na naukę jazdy konnej.
„Z kamerą wśród zwierząt” to nie jedyny program telewizyjny z udziałem Antoniego Gucwińskiego. W latach 1994-2003 w telewizji regionalnej nadawany był program „Znajomi z Zoo”. Oprócz tego Antoni wielokrotnie występował w mediach jako ekspert.
Oprócz całkowitego poświęcenia się swojej pasji, jaką były zwierzęta, Antoni Gucwiński próbował też swoich sił w polityce, bez powodzenia startując w 1989 roku do Senatu, w 2004 roku do Europarlamentu i w 2005 roku do Sejmu.
W uznaniu za swoje zasługi w 2001 roku Akademia Rolnicza we Wrocławiu uhonorowała go najwyższą godnością akademicką – tytułem doktora honoris causa. W 2003 roku otrzymał Order Uśmiechu.
O śmierci legendarnego dyrektora wrocławskiego zoo poinformował 8 grudnia prezydent Wrocławia, Jacek Sutryk, pisząc w mediach społecznościowych: „Przykry dzień we Wrocławiu. Zmarł Antoni Gucwiński — wieloletni legendarny dyrektor zoo we Wrocławiu. Przez lata program »Z kamerą wśród zwierząt«, który prowadził wraz z żoną, uczył nas wrażliwości wobec naszych »braci mniejszych«. Będzie nam go ogromnie brakować”.
Wdowa po Antonim, Hanna Gucwińska, w komentarzu dla portalu wroclaw.naszemiasto.pl powiedziała: „Jestem w wielkim szoku. Nadal do mnie nie dociera, co się stało. Mąż wczoraj trafił do szpitala, bo miał wielkie problemy z oddychaniem. Zabrała go karetka. Dzisiaj już jego stan był ciężki. I kiedy przed chwilą rozmawiałam z lekarzem ze szpitala, to w trakcie rozmowy mąż umarł”.
Kamilla Jasińska
kierownik Działu Wydawniczego
Centrum Historii Zajezdnia
Zobacz także: #WrocławskieHistorie z 29 kwietnia 2021 roku: Gucwińscy w milionach polskich domów
