Pamięć wysiedlona. Wystawa wędrująca

Każdy z nich szuka nowego domu, bo odebrano im ich własny. Każdy z nich szuka nowego kraju, bo granice kraju ojczystego zostały zmienione. Poznaj unikatowe opowieści 12 osób, które łączą historie 5 krajów.

Wystawa „Pamięć wysiedlona. Wystawa wędrująca” to projekt czeskiej organizacji non-profit Post Bellum. Działalność organizacji jest oparta na „utrwaleniu wspomnień świadków kluczowych momentów XX wieku”. Forma rejestracji wspomnień to wywiady, jednak nie są to klasyczne wywiady dziennikarskie. Bardzo subtelne podejście do rejestracji i przekazywania wspomnień polega na stosowaniu unikatowej techniki Eye Direct. Urządzenie to rejestruje rozmowę w sposób naturalny dla człowieka: świadek patrzy w oczy dokumentalisty poprzez małe szkło, co nie odbiera poczucia naturalnej rozmowy, jednocześnie patrzy w obiektyw kamery. Taka perspektywa daje widzowi wrażenie bezpośredniej rozmowy ze świadkiem historii.

Wystawa objazdowa zaczyna swoją podróż w Bratysławie, kolejne miejsca ekspozycji to Zagrzeb, Praga, Drezno i Wrocław. Te miasta zostały wybrane nieprzypadkowo – o tym się przekona każdy, kto wystawę odwiedzi. Niepozornie prezentujący się kontener, jakby porzucony na środku placu, ma na celu przykuć uwagę przypadkowych przechodniów, którzy podążają w swoim kierunku. Ci, którzy zdecydują się zatrzymać i sprawdzić, co kryje w sobie czarno-biała bryła, odkryją, że jest to lokomotywa przenosząca w czasie. Wystawa objazdowa jest skonstruowana w taki sposób, aby dać możliwość odwiedzającym przenieść się z czasu rzeczywistego do lat 40’. XX wieku.

Zaglądając do środka przez okna, skąd słychać odgłosy rozmów ludzi, można zobaczyć wywiady, które pokazują, że są to prawdziwe historie prawdziwych osób. Są to historie 12 osób z 5 różnych krajów, którzy opowiadają o przymusowej emigracji po II wojnie światowej, o problemach, z którymi musieli się uporać, o swoich uczuciach i strachach. Filmy mają na celu przybliżenie realiów, z którymi zetknęli się ludzie w 1945 roku. Opowieści bohaterów wystawy opisują także historie 5 różnych krajów: tych, które trzeba było opuścić i tych, które trzeba było oswoić i w nich zamieszkać.

Format wystawy został wybrany przez organizację Post Bellum z myślą o tych, którzy obecnie mają swobodę w wyborze miejsca zamieszkania: „Przechodnie, którzy być może spieszą się do domu, mają chwilę, by przystanąć i zdać sobie sprawę, że swobodny wybór miejsca zamieszkania nie zawsze był oczywistością”.

Projekt realizowany jest dzięki wsparciu finansowemu Unii Europejskiej w ramach programu Europa dla Obywateli.

AK